Fryderyk Wilhelm von Reden

Fryderyk Wilhelm von Reden

autor: Mieczysław Filak

Fryderyk Wilhelm von Reden urodził się 23 marca 1752 roku w rodzinie o bogatych tradycjach górniczych. Bez wątpienia był postacią, która miała olbrzymi wpływ na rozwój Górnego Śląska. Nie bał się przemian, był tolerancyjny, otwarty na świat, bez obciążeń politycznych. Dużo podróżował, znał języki obce. Był jedną z głównych osób, które przyczyniły się do powstania przemysłu w zorganizowanych formach. Tarnowskich Gór i Górnego Śląska.O górniczym wykształceniu Redena zdecydował jego stryj – górmistrz z honorowym tytułem dyrektora angielskich kopalń, starosta górnictwa w okręgu Harz, założycielm szkoły górniczej w miejscowości Clausthal.

Jednak w dalszej karierze pomógł Redenowi wuj, w latach 1777 – 1802 najważniejszy pruski i rzeczywisty szefrządu – baron von Heinitz. Dzięki związkom Hanoweru z Anglią (oba kraje miały wspólnego władcę), młody Reden mógł poznać zdobycze przemysłu angielskiego. W 1779r. dzięki protekcji Heinitza uzyskał od pruskiego króla stopień honorowego radcy górniczego oraz szambelana dworu. Latem tego samego roku razem z Heinitzem objechali Śląsk. Reden po podróży opracował memoriał o przebudowie tutejszego przemysłu. Król po zapoznaniu i zatwierdzeniu memoriału uczynił Redena dyrektorem Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.





Z jego inicjatywy przystąpiono do zakrojonych na szeroką skalę prac mających na celu ponowne ożywienie przemysłowe Śląska. Wówczas m.in. powstała w Tarnowskich Górach pierwsza na Śląsku szkoła górnicza. W podtarnogórskich Bobrownikach zbudowano kopalnię kruszców „Fryderyk”, zaś koło Rybnej Hutę „Fryderyk”. Osada powstała w pobliżu kopalni „Król” i kuty o nazwie „Królewska”. stała się zaczątkiem miasta o tej samej nazwie (obecnie Chorzów). Reden sprowadził do kopalni „Fryderyk” maszynę parową. Fakt ten tak szeroko nagłośnił, że stała się ona celem wycieczek do Tarnowskich Gór wielu znanych ludzi ówczesnej Europy: monarchów, ministrów, a nawet poetów. W uznaniu zasług, pruski monarcha Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern nadał 1786r. Redenowi tytuł hrabiego. Zmienił mu jednocześnie herb dodając drugi hełm z górniczymi młotkami w klejnocie. Hrabia von Reden sprowadził także na Śląsk Johna Baildona, uważanego za twórcę nowoczesnego przemysłu hutniczego. Za poparciem Redena rozpoczęła się także budowa szlaku wodnego łączącego Zagłębie Górnośląskie z Odrą, tj. sztolni odwadniającej z kopalni „Król” do Gliwic.


Fryderyk Wilhelm von Reden




W 1802 r. po śmierci Heinitza kieruje Departamentem Górnictwa i Hutnictwaw randze ministra. Po pokonaniu Prus przez Francję Reden pozostał na urzędzie, złożywszy Napoleonowi przysięgę na wierność. Za to też, po zawarciu pokoju w Tylży w roku 1807 został zwolniony z piastowanego stanowiska bez prawa do emerytury. Majątku wielkiego się nie dorobił. Był tylko raz żonaty z Joanną von Riedesel. Zmarł bezpotomnie latem 1815r.

Na Wzgórzu Redena stoi wieża wodna widoczna z ul. Opolskiej. Tam też w tzw. Parku Redena przed 1945r. wznosił się obelisk ku jego czci. Jego nazwisko nosi podziemny, ważny przekop łaczący dwie sztolnie: praktycznie nieczynną Gotthelf oraz czynną – Głęboką Sztolnię Fryderyka oraz szyb przy ul. Małej.


Fryderyk Wilhelm von Reden